Marcel Marceau, making the invisible visible
"O άνθρωπος που ποτέ δεν μίλησε επί σκηνής, που είπε όλες του τις ιστορίες σιωπηλός." - photograph: Art Shay/Time & Life Pictures/Getty Images
«…η λαϊκή καταγωγή του που μπορεί να σημαίνει κάτι
για την αναζήτηση της ουσίας της ανθρώπινης κατάστασης,
και των βασικών, στοιχειωδών αναγκών που έχουμε όλοι μας
ανεξάρτητα από έναρθρο λόγο, τοπικά ιδιώματα, εκπαίδευση και ιδιαίτερη κουλτούρα.
Πιστεύω πως αξίζει να προβάλλουμε όσο μπορούμε, τον Μαρσό
και το μεγάλο μάθημα που μας δίνει το σώμα και το βλέμμα του.»
Ardalion’s Weblog
—
Ήταν Ιούλιος του 2003 που ο καλόκαρδος μίμος με το ριγέ πουλόβερ και το εκκεντρικό καπέλο, παρουσίασε, στο Ηρώδειο, τις συναρπαστικές του ιστορίες, άλλες από αυτές τραγικές και άλλες κωμικές. Με τη τέχνη της παντομίμας, την «οικουμενική τέχνη», όπως τη χαρακτήριζε ο ίδιος. Εν τη απουσία της έναρθρης ομιλίας, αλλά με την τέχνη της αναπαραστικής χειρονομίας και της υποκριτικής του σώματος.
Ο Μαρσέλ Μαρσώ.
Είναι μεγάλη τύχη να έχεις παρακολουθήσει μια τέτοια παράσταση, έναν τέτοιον καλλιτέχνη. Έπειτα… έπειτα μπορείς να καταλάβεις, να διαισθανθείς την υποκριτική, τη μίμηση, το θέατρο εν γένει, βαθύτερα, στο κέντρο του, στην ουσία του. Η τέχνη του Μαρσώ προσέφερε πολλά στο σύγχρονο θέατρο, ώστε να μιλάμε σήμερα για το θέατρο του σώματος.
Ο Μαρσέλ Μαρσώ.
Απ’ τους μίμους στην αρχαία Ελλάδα, την αρχαία Ρώμη και τα Saturnalia, απ’ το γιαπωνέζικο θέατρο Noh, τους mammers των λαϊκών θιάσων του μεσαίωνα, στη Commedia dell’ Arte, στη βρεταννική σχολή μιμικής, στον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τη γαλλική κωμωδία.
Απ’ τον Jean-Gaspard Deburau στον Jacques Copeau, στον Etienne Decroux και τον Jacques Lecoq, τον Stanislavsky το ankoku-butoh και το physical theater.
Απ’ τους χαρακτήρες του Pierrot, του Pedrolino και του Bip, τους αδελφούς Marx, τον Harold Lloyd, τους Stan Laurel και Oliver Hardy, στον Buster Keaton και τον Charlie Chaplin.
Έμαθα για τον Μαρσέλ Μαρσώ σε ηλικία 13 ετών, στο Έρλανγκεν, από ένα βιβλίο του που είχε στη «βιβλιοθήκη των εκπλήξεων» η θεία μου. Οι φωτογραφίες του, οι χειρονομίες του, τα χέρια του, το σώμα του, τα ρούχα του και οι εκφράσεις του προσώπου του τυπώθηκαν δια παντός μες στο μυαλό μου.
O Μαρσέλ Μαρσώ.
O άνθρωπος που ποτέ δεν μίλησε επί σκηνής,που είπε όλες του τις ιστορίες σιωπηλός, πίσω από τη μάσκα.
Που μπορούσε να κάνει ορατό το αόρατο.Που είχε την ικανότητα να φωτίζει το μεγάλο βασίλειο του αοράτου.
Που δίδαξε πως η απουσία της φωνής δεν είναι απουσία λόγου. Αυτός που γέμισε τη σιωπή ποίηση. Που έδωσε ποιότητα στη σιωπή.
Που μας υπενθύμιζε ότι οι πιο δυνατές στιγμές του ανθρώπου,
τα πιο δυνατά συναισθήματα και πράξεις μας
είναι βαπτισμένα στη σιωπή.
με συγκίνηση
worldcity
Ο Μαρσώ ως Bip the clown το 1959 - photograph: Tony Vaccaro/Getty Images
αποσπάσματα σε μετάφραση από συνέντευξή του
στο Paris Match, Οκτ 2000:
«Η παντομίμα είναι οικουμενική γλώσσα.»
«Η παντομίμα είναι οικουμενική γλώσσα. Για να εκφράσεις συναισθήματα και συγκινήσεις μέσα από την παντομίμα πρέπει να έχεις ψυχικό βάθος. Το κοινό πρέπει να αισθάνεται το βάρος της ψυχής σου, αυτή την επιστροφή μέσα στην καρδιά που γίνεται όταν μιμείσαι. Μόνο έτσι αποκτά ποιότητα η σιωπή. Ο μίμος δεν είναι ηθικά καλύτερος από τον ψεύτη. Του είναι όμως πολύ πιο δύσκολο να ξεγελάσει.»
"Είμαι μοναχικός, όπως πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι." - photograph: Sipa Press/Rex Features
«Είμαι μοναχικός, όπως πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι.»
«Είμαι μοναχικός, όπως πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι. Σημασία έχει να αξιοποιείς το πεπρωμένο σου, να απολαμβάνεις τη ζωή και να κληροδοτείς ό,τι έχεις όσο είσαι ζωντανός. Γι’ αυτό δημιούργησα τη σχολή μου. Και σαν δάσκαλος είμαι πολύ απαιτητικός. Η παντομίμα απαιτεί την τελειότητα.»
Για τον ναρκισσισμό του μίμου
«Υπάρχει αναγκαστικά μια βάση ναρκισσισμού, αλλιώς δεν θα είχα γίνει ποτέ ο μίμος Μαρσώ. Όμως ο ναρκισσισμός δεν εγκαθίσταται για τα καλά, παρά μόνο στη μετριότητα. Όταν δείχνω τη δουλειά μου, η οποία για μένα έχει αξία, δεν ναρκισσεύομαι. Παραδόξως, παραμένω πολύ ταπεινός σε σχέση με το επάγγελμά μου.»
Η συνάντησή του με τον Τσάρλι Τσάπλιν
«Η συνάντησή μου με τον Chaplin. Ήταν το 1967. Είχα πάει στο Ορλί για να συναντήσω τον Βαντίμ στα γυρίσματα της «Μπαρμπαρέλα». Βλέπω έναν ηλικιωμένο άνθρωπο που περπατούσε με μικρά βηματάκια ακολουθούμενος από ένα τσούρμο παιδιά. Ω, θεέ μου, λέω από μέσα μου, είναι ο Τσάπλιν! Δεν τόλμησα να τον πλησιάσω. Αργότερα, ακόμη στο αεροδρόμιο, έπαιρνα ένα ποτό στο μπαρ και ο ανιψιός μου, που ήταν μαζί, μου λέει: Μαρσέλ, ο Σαρλώ σε κοιτάζει. Πήρα την απόφαση να του συστηθώ. Και άρχισα να μιμούμαι τον Σαρλώ να περπατά με το μπαστούνι του. Εκείνος σηκώθηκε και με ακολούθησε. Ήταν τότε 78 χρονών. Τον αγκάλιασα και τον φίλησα. Έκλαψε. Και συγκινήθηκα πολύ. Ο Ροζέ Βαντίμ, που ήταν παρών, μου είπε ότι την ίδια αντίδραση είχε στα 77 του ο Μιχαήλ Άγγελος, όταν κάποιος ονόματι Ραφαήλ έσκυψε και φίλησε το παπούτσι του.»
—
από άλλες του συνεντεύξεις:
Το 1947 ο Μαρσώ στο καμπαρέ Théâtre de Poche στις Βρυξέλλες δημιουργεί το χαρακτήρα του ήρωα Bip. Οι ήρωες του βωβού κινηματογράφου που τον γοήτευσαν στα παιδικά του χρόνια, ο Μπάστερ Κήτον, ο Σαρλώ και οι αδελφοί Μαρξ, βρήκαν έναν διάδοχό τους επί σκηνής:
«Γεννήθηκα στο Στρασβούργο, αλλά πρωτοείδα μια ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν στη Λίλλη, όπου είχαμε μετακομίσει . Ούτε γέλασα ούτε έκλαψα. Πρέπει να ήταν ο Χρυσοθήρας. Ύστερα γυρίσαμε στο Στρασβούργο. Ο πατέρας μου εξέτρεφε περιστέρια στις σκεπές, και οι νύχτες μου ήταν γεμάτες με κελαηδίσματα. Ήταν κρεοπώλης, είχαμε απλή και λαϊκή καταγωγή, αλλά υπήρχε μια ισχυρή θέληση για εκπαίδευση. Με πήγαινε στο μποξ και την όπερα, είχε ωραία φωνή, στο σόι του είχε αρκετούς μουσικούς. Το σόι της μητέρας μου, πάλι, είχε περισσότερους φιλοσόφους».
- Τί θα μπορούσε να σας κάνει να σταματήσετε να παίζετε; - "Ο θάνατός μου…" - photograph: Charles M. Ommanney /Rex Features
Για τα χρόνια του πολέμου και τη συνάντησή του με το διάσημο μίμο και δάσκαλό του Étienne Decroux
«Το 1942-43, στον πόλεμο, μπήκα νωρίς στην Αντίσταση, είκοσι ετών. Ο πατέρας μου εκτοπίστηκε τον Φεβρουάριο του 1944. Ένας ξάδελφός μου με έκρυψε σ΄ ένα οικοτροφείο στη Σεβρ. Ήμασταν ενενήντα παιδιά, χριστιανοί και εβραίοι, και στο σπίτι υπήρχε μια επιγραφή που έλεγε “Κοινωνική υπηρεσία του στρατάρχη Πεταίν”. Επρόκειτο για σοσιαλιστές που έσωζαν παιδιά και κρύβονταν πίσω από αυτή την ταυτότητα. Στο σπίτι εκείνο δίδαξα δραματική τέχνη. Αργότερα συνάντησα τον μίμο Ντεκρού. Με ρώτησε πώς με λένε. Του είπα “Μαρσώ”. Του εξήγησα ότι είχα πάρει το όνομά μου από ένα στίχο του Ουγκώ, κι ότι ήθελα να διώξω τους Γερμανούς από τη Γαλλία. Του έπαιξα την παντομίμα του δολοφόνου, που την είχα εμπνευστεί από το Έγκλημα και Τιμωρία. Μου είπε τότε ότι είμαι γεννημένος μίμος».
Για τα «υλικά» που χρησιμοποιεί στις ιστορίες του:
«Για να φτιάξω τις ιστορίες, κυρίως σκέφτομαι τις ανθρώπινες καταστάσεις, και όχι τις τοπικές ιδιομορφίες. Δεν υπάρχει τρόπος στα γαλλικά να γελάς και ούτε τρόπος στα αγγλικά να κλαις. Τα θέματα μου προσπαθούν να αποκαλύψουν τη θεμελιώδη ουσία του ανθρώπου. »
Tο σήμα κατατεθέν καφέ-χακί καπέλο του Bip, με το κόκκινο λουλούδι πάνω του, - photograph: Neret-Minet Tessier
la prose du monde 
Πρόσφατα σχόλια