Meredith Monk – Songs of Ascension

«In a sense I think of myself as a vocal archeologist, trying to dig down to the most fundamental human utterances, the most elemental forms….
In the larger works, I combine forms weaving together music, movement, film object, light and ambiance.
This multi-dimensional approach hopefully creates a poetry of sound, image and movement
that increases the luminosity and radiance of the experience.»
– Meredith Monk –

«looking down» – The Tower, designed by Ann Hamilton, 2007

–

Η Μeredith Μonk είναι μια αμερικανίδα συνθέτρια, τραγουδίστρια, σκηνοθέτιδα και χορογράφος και υπήρξε πρωτοπόρος σε αυτό που σήμερα ονομάζεται «extended vocal technique«.

Με συνεχή παρουσία 50 και πλέον ετών (1960 έως και σήμερα), η Monk ξεκίνησε έχοντας ως όραμα την εξερεύνηση της ανθρώπινης φωνής, φέρνοντας στο φως τεχνικές και δυνατότητες μιας άλλης γλώσσας, της φωνής, προτρέποντάς μας να καταλάβουμε ότι η ανθρώπινη φωνή είναι μια αυτόνομη γλώσσα από μόνη της.

Ταυτόχρονα σκηνοθέτησε φιλμς, θεατρικά, δημιούργησε χορογραφίες και εγκαταστάσεις, τα οποία λειτουργούσαν ως ένα πρωτότυπο πεδίο έρευνας. Επιχείρησε ακόμη να συνδυάσει τη φωνή με τη μουσική, την εικόνα, την κίνηση, το φως με σκοπό να ανακαλυφθούν νέοι τρόποι αντίληψης.

–

–

Η τελευταία της δουλειά κυκλοφόρησε το 2009, με τίτλο «Songs of Ascension»/ «Τραγούδια της Ανάληψης», το οποίο πλην της ηχογράφησης του, περιλαμβάνει και τη παραγωγή μιας οπτικοακουστικής παράστασης σε έναν οκταόρωφο πύργο (αξιοποιώντας της φυσικές και ακουστικές ιδιότητες του), με ζωντανή μουσική (από κουαρτέτο εγχόρδων με κορυφαίο τον βιολονίστα Todd Reynolds) και φωνητικά (από το «Meredith Monk Vocal Ensemble»).

Το «Songs of Ascension» είναι εμπνευσμένο τόσο από μεταφράσεις των Ψαλμών, του ποιητή Norman Fischer, όσο και από το οκταόροφο πύργο που σχεδίασε η εικαστικός Anna Hamilton , για το ίδρυμα Οliver Ranch, στον οποίο και έλαβε μέρος η παράσταση της Meredith Monk.

Η πρώτη μου ακρόαση έργου της Meredith Monk ήταν το «Do You Be«, το οποίο και αποτέλεσε ένα σοκ αλλά και μια μεγάλη αποκάλυψη σχετικά με το ανθρώπινο πολύεδρο.

Η Μ. Monk είχε πλήρη αντίληψη του ότι με μέσον την ανθρώπινη φωνή μπορεί να παρέμβει στο σώμα, και αντίστροφα, ότι το ανθρώπινο σώμα καθορίζει τη φωνή, και αυτή η σχέση είναι άρρηκτη όσο και πολλαπλασιαστική: «χορεύοντας η φωνή, τραγουδάει το σώμα».

Σήμερα, ακόμα, αντιμετωπίζω με δέος τη καλλιτέχνιδα Meredith Monk και το έργος της αποτελεί, για μένα, την αρχαιολογία ενός καλλιτέχνη.

Όχι με την έννοια ότι ανασκάπτει απ’ το παρελθόν και φέρνει στο φως ξεχασμένους μύθους και ανθρώπινες δυνατότητες, αλλά, αντίθετα, βυθιζόμενη στον ανθρώπινο χρόνο και σώμα, αναδύεται πάνω από αυτά και συνεχίζει να μας αποκαλύπτει έναν νοητό όσο και αισθητό κόσμο του μέλλοντος.

Για αυτό, εξάλλου, την αγαπώ τόσο πολύ.

Για αυτό, εξάλλου, παραμένει σύγχρονη και μοντέρνα.

.
worldcity

–

«looking up» – The Tower, designed by Ann Hamilton, 2007

Λωτρεαμόν: Άσματα του Μαλντορόρ – Eγκώμιο Mιας Mεταμόρφωσης, Bijoux de kant

–

«Ωστόσο δεν παραπονιέμαι. Δέχτηκα τη ζωή σαν τραύμα, κι απαγόρευσα στην αυτοκτονία να θεραπεύσει την ουλή.
Θέλω να βλέπει ο Δημιουργός, την κάθε στιγμή της αιωνιότητάς του, εμένα , το χαίνον ρήγμα.
Είναι η ποινή που του επιβάλλω. Τα άλογα δεν πρέπει ν’ ακούσουν αυτά που λέμε.

Θα μπορούσαν ίσως και να μας καταλάβουν αγαπημένε γυιε του ωκεανού.
Κακό δικό τους –γιατί θα υπέφεραν ακόμα πιο πολύ!
Τα άλογά μας, κάλπαζαν κατά μήκος της όχθης, σα να δραπέτευαν απ’ το βλέμμα του ανθρώπου»

Λωτρεαμόν

–

–

Το βασικότερο έργο του Λωτρεαμόν, τα «Άσματα του Μαλντορόρ», 6 πεζόμορφα ποιήματα για την ακρίβεια, είναι ένα παραληρηματικό καλειδοσκόπιο ιδεών και εικόνων. Ήταν επόμενο οι Σουρεαλιστές των αρχών του 20ου αιώνα να χαιρετίσουν αυτόν τον «καταραμένο» ποιητή των τελών του 19ου αιώνα ως πρόδρομο και προφήτη τους, αφού το έργο του μοιάζει να είναι η κοιτίδα των αισθητικών τους αρχών.

Το ίδιο το κείμενο χαρακτηρίζεται από τον εσμό και πλούτο των ιδεών του, τη ρηξικέλευθη χρήση της γλώσσας που σπάει τους κώδικες της λογικής και του αφηγηματικού ειρμού, την πρωτόλεια εφαρμογή αφηγηματικών τεχνικών που θα γίνουν στη συνέχεια ο καταστατικός χάρτης της μοντέρνας γραφής, καθώς και από μία σχιζοφρενικά και εκρηκτικά εκθαμβωτική εικονοπλασία. Εικονοκλάστης και εικονοπλάστης αυτόχρημα, Λωτρεαμόν δεν ακροβατεί μόνο ανάμεσα στο παλιό και στο νέο. Καθόλη την περιπέτεια της γραφής αυτών των πεζών ασμάτων, γιατί η γραφή γίνεται μια αυτούσια περιπέτεια πάνω στα χαρτιά του Λωτρεαμόν, ο ποιητής παραπαίει στο μεταίχμιο καταστάσεων, ιδεών, συναισθημάτων, παθών και επιθυμιών, καθώς προσπαθεί να πορευτεί μέσα από τον δαίδαλο του ίδιου του μυαλού. Χωρίς να καταλήγει πουθενά, το έργο καθαυτό μπορεί να χαρακτηριστεί, σύμφωνα και με την επιτυχημένη παρατήρηση του Στ. Πασχάλη, ένα «εν δυνάμει ποίημα», ένας λόγος που διαρκώς τείνει προς το υπερβατό και προς ένα ανέφικτο ιδεατό που ποτέ δεν μοιάζει να συγκεκριμενοποιείται.

a photograph of Marino Marini’s sculpture «Dancer» –

Επειδή το ίδιο το έργο βρίθει μοτίβων, θεμάτων, ιδεών, συμβόλων και εικόνων, συνθέτοντας ένα χαοτικό μείγμα χωρίς εμφανή προσανατολισμό, ήταν αδήριτη ανάγκη να αλιεύσουμε από τα μαύρα νερά αυτής της ανήσυχης ποιητικής ένα συγκεκριμένο μοτίβο που ως άξονας του δικού μας αντιπροσωπευτικού έργου θα αντανακλούσε πιστότερα το πνεύμα του δημιουργού. Ταυτόχρονα όμως, η επιλογή και ανασύνθεση των αποσπασμάτων του έργου γύρω από αυτόν τον κεντρικό άξονα κατέληξαν συν τω χρόνω να διαμορφώσουν ένα κείμενο αυτούσιο και αυτοδύναμο, ικανό να σταθεί και ανεξάρτητα απέναντι στην αρχική του προέλευση, συμπυκνώνοντας και διαρθρώνοντας δομικά την ουσία της λωτρεαμονικής ποιητικής.

Πιο συγκεκριμένα, ο άξονας που επιλέχθηκε ήταν η ιδέα της μεταμόρφωσης, μιας εν δυνάμει ποθητής μεταμόρφωσης, όπως αυτή προκύπτει ως ανάγκη και ιδανικό μέσα από την διάδραση και διαπάλη του Εγώ με τον Άλλον, το Έτερο, το οποίο έτερο όμως νοείται και σημασιοδοτείται ως ένα βαθύτερο δυνητικό υπέρτερο Εγώ, ίσως ένας νιτσεϊκό υπεράνθρωπος, ο οποίος, αποτροπιασμένο από την ανεπάρκεια και αποτυχία του ανθρώπινου είδους να ολοκληρώσει την αριστοτελική του εντελέχεια, ήτοι τον προορισμό του να γίνει τωόντι Άνθρωπος, αποφασίζει να συμφιλιωθεί με την επαχθέστερη φύση του, να κατέλθει στο επίπεδο των ζώων, των βαθύτερων ενστίκτων, προκειμένου από αυτό το ναδίρ της εξέλιξης, έχοντας συνθηκολογήσει με την ειδεχθέστερη όψη του, να αφυπνιστεί από τη λανθάνουσα κατάσταση στην οποία ησυχάζει, να περάσει από διάφορα στάδια δοκιμασιών και εντέλει να χειραφετηθεί ως ένα νέο πλάσμα.

Το αν επιτυγχάνεται ο επιδιωκόμενος σκοπός, αν τελικά πραγματώνεται η μεταμόρφωση και αν αυτή η μεταμόρφωση δεν είναι τελικά κάτι παραπάνω από την αφύπνιση μίας οξύτερης συνειδητότητας, αυτά παραμένουν ένα ζητούμενο στην κρίση του θεατή. Τελικά, ο ήρωας-Λωτρεαμόν μεταμορφώνεται από ερπετό σε ένα κομψό πετούμενο ή μαθαίνει να αποδέχεται την κατάρα μιας μοίρας που διαρκώς ψάχνει ως επάρατη ευλογία που τον κρατά σε εγρήγορση ως προς την ουσία της ανθρώπινης συνθήκης;

Σ’ αυτήν τη σκηνική εγκατάσταση που δεν είναι άλλο από τάφος και κλίνη της αγωνιούσας ζωής, ο μοναδικός ήρωας ερμηνεύει την περιπέτεια μιας τραγωδίας σε διαρκή κίνηση, οριοθετώντας ο ίδιος της φάσεις της, μετακινούμενος ανάμεσα στα πάθη, τα συναισθήματα και τις ιδέες του, όπως ανάμεσα στα στάδια μια χημικής αντίδρασης. Ο ίδιος ο Λωτρεαμόν, με πολλαπλές επιρροές από τον Όμηρο και τον Δάντη, πρέπει να είχε επηρεαστεί και από την εσωτερική φιλοσοφία της εποχής του. Ως εκ τούτου, η κίνηση του ήρωα αποτυπώνει στον χώρο την πορεία μιας αλχημιστικής μεταστοιχείωσης όπου, όπως διαβάζουμε στα κείμενα της εποχής, αν κάτι θέλει να ανέλθει πρέπει πρώτα να κατέλθει, να συμφιλιωθεί με το σκότος μέσα του, προκειμένου αυτό το σκότος να μεταμορφωθεί σε φως:

«Θα ανέβει τότε από τη γη στον ουρανό και στη συνέχεια θα κατέβει και πάλι στη γη,
όπου και θα συλλέξει τη δύναμη των ανώτερων και κατώτερων πραγμάτων.
Έτσι θα αποκτήσεις τη δόξα όλου του κόσμου και το σκοτάδι θα φύγει μακριά σου.»

(Tabula Smaragdina, αλχημιστικό κείμενο του 14ου αι.).

Παράλληλα, το νερό παίζει βασικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας ως υλικό που κυοφορεί τα όνειρα, ως στοιχείο και αγωγός ζωής, αλλά και ως σύμβολο δημιουργικής γόνιμης ρευστότητας.

Lautréamont – Maldoror
Eγκώμιο Mιας Mεταμόρφωσης10 παραστάσειςΊδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Υπόγειο Γκαράζ
26/9 – 7/10Μια παράσταση της Bijoux de Kant
βασισμένη στα «6 Άσματα του Μαλντορόρ» του Κόμη του Λωτρεαμόν

Διάρκεια:	50 λεπτά
Παραγωγή:	Bijoux de Kant

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση:	Στρατής Πασχάλης
Σκηνοθεσία – Σκηνογραφία:	Γιάννης Σκουρλέτης
Μουσική:	Κώστας Δαλακούρας
Προσαρμογή Κειμένου – Δραματουργία:	Γιώργος Λαγουρός
Γλυπτική:	Περικλής Πραβήτας
Βοηθός Σκηνοθέτη:	Σαμψών Φύτρος
Καλλιτεχνική Διεύθυνση:	Αλέξιος Παπαζαχαρίας
Ερμηνεία:	Κρις Ραντάνοφ

there’s no Movement without Rythm

«Όταν προσπερνάμε ο ένας τον άλλον στο δρόμο,
ακούμε το ρυθμό της ανάσας
και αντιλαμβανόμαστε πώς ο καθένας μας μετράει το χρόνο».
– Χαρούκι Μουρακάμι –

Ο Ρυθμός είναι ενσωματωμένος στις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Οι σκηνοθέτες (και αδέλφια) Thomas Roebers και Floris Leeuwenberg
συνέλαβαν τον απίστευτο ρυθμό της φυλής Malinke, στο χωριό Baro στη Γουινέα.
Στο βίντεο αυτό εγγράφεται το πως οι ρυθμοί είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής.

Οι ίδιοι οι σκηνοθέτες λένε σχετικά με το βίντεο αυτό:

«Η ζωή έχει ρυθμό, βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση.
Η λέξη για το ρυθμό (που χρησιμοποιείται από τις Malinke φυλές) είναι Foli.

Είναι μια λέξη που περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από κρουστά, χορό ή ήχο.
Βρίσκεται σε κάθε μέρος της καθημερινής ζωής.
Σε αυτήν την ταινία όχι μόνο θα ακούσετε και θα αισθανθείτε το ρυθμό,
αλλά θα μπορέσετε να το δείτε.

Είναι μια εξαιρετική μίξη εικόνας και ήχου που
τροφοδοτεί τις αισθήσεις και υπενθυμίζει πόσο σημαντικός  είναι. «

Τα γυρίσματα για το ενδεκάλεπτο αυτό βίντεο διήρκησαν ένα μήνα.

«Everything, all work, all sound,  it’s a rythm
every step we take is rythm – every word we speak is rythm
so, we’re all in this rhytm right now
everything is rythm»

– the chief, DJEMBEFOLA |: Mansa Camio –

djembe

—

Μπορείτε να ανατρέξετε στο blog

Jusi i Love,

σχετικά με μουσική από την Αφρική και την Αφρικάνικη διασπορά.

Λαβιβλύρινθος

«ορατών τε πάντων και αοράτων» – photo by worldcity

Τα βιβλία της βιβλιοθήκης λαβύρινθος
λαβύρινθος βιβλίων ορατών τε πάντων και αοράτων,
λαβιβλύρινθος

–

–

η αόρατη τέχνη, η αρχή όλων,  ἐξ ἀρχῆς δεῖ τὰ πάντα γίγνεσθαι

–

Λαβύβλινθρος – photo by worldcity

–

στον Παναγιώτη Κν.

–